De Franciscus Xaveriuskerk is in de periode tussen 1 maart en 30 november iedere zaterdag van 12.00 tot 16.00 uur open voor bezichtiging. Er zijn vrijwilligers aanwezig om over het gebouw en de functie die de kerk in de binnenstad van Amersfoort heeft, te vertellen. Soms is er een andere activiteit op zaterdag. Op dat moment is de kerk niet voor bezichtiging open.

Op werkdagen is de Mariakapel in de kerk het gehele jaar voor bezoekers open.

Jezuïeten-statie

De  Franciscus Xaveriuskerk is in 1630 opgericht als schuilkerk op De Vijver in Amersfoort.  De eerste pastoor van de Franciscus Xaveriuskerk was een Jezuïet en de schuilkerk was een Jezuïeten statie. De patroonheilige, Franciscus Xaverius, heeft samen met Ignatius van Loyola de kloosterorde van de Jezuïeten opgericht.

36 jaren later werd er een houten schuilkerkje gebouwd in het klooster van Sint Agatha op ’t Zand. Tijdens de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag 1715 brandde het kerkje af. Een jaar later is er een nieuwe kerk gebouwd aan de oostzijde en los van de pastorie. De ingang van deze kerk bevond zich aan de noordzijde van de kerk. In najaar van 1816 is begonnen met het bouwen van de huidige kerk omdat de oude kerk bouwvallig was geworden. In 1851 werd de kerk kruisvormig verlengd. Sinds 1855 is de Franciscus Xaveriuskerk geen Jezuïetenkerk meer, maar een parochiekerk van het bisdom Utrecht. Tot 1930 er stoelen in de kerk. In dit jaar zijn deze vervangen door banken, die in 20.. weer zijn vervangen door stoelen. In 2023 zijn er zonnepanelen op het dak gelegd.

Huidige kerk

De huidige kerk is al meer dan 200 jaar gebruik. Daarmee is zij de oudste katholieke kerk in Amersfoort. De kerk is gebouwd in neo-classistische bouwstijl. De zuilen en de architraven doen denken aan Griekse en Romeinse tempels. Veel bezoekers noemen het een sobere kerk. De pilaren de muren zijn witgepleisterd, de ogen worden bij binnenkomst getrokken door het uit houtwerk opgetrokken hoofdaltaar. De sfeer in de kerk wordt voor een deel bepaald door het gele licht dat door de ramen binnenkomt. De kruisweg trekt de aandacht van mensen vooral door  de gezichtsuitdrukkingen van de figuren in de staties.

 

De Mariakapel is het gehele jaar open en de kerk op zaterdag van 12.00 tot16.00 uur: voor een rust moment, om stil te zijn, te bidden bij het Maria van Amersfoort, een kaarsje op te steken of om het gebouw te bekijken. Je bent van harte welkom.